Раштав уйӑхӗн 14-мӗшӗнче ҫӗрле республикӑра вӑйлӑ ҫил пулнӑ. Шӑпах ҫав кун Ҫӗмӗрле хулинче тӗп чӑрӑш, капӑрлатнӑскер, персе аннӑ.

Ку хыпара «Про Город» хаҫата Сергей Прохоров пӗлтернӗ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, Ҫӗнӗ ҫул чӑрӑшӗ вӑйлӑ ҫиле пула тӳннӗ. «Хулара ҫил питӗ вӑйлӑ пулчӗ. Чӑрӑша тӗкӗлӗнӗ япала чӑтайман. Юрать, никам та шар курман», — тенӗ Сергей.

Чӑрӑша тепӗр кунах, раштав уйӑхӗн 15-мӗшӗнче 15 сехет валли, каялла вырнаҫтарнӑ, электричествӑна юсанӑ. Халӗ вӑл хула ҫыннисемпе хӑнисене йӑлтӑр-ялтӑр теттисемпе савӑнтарать.

Сӑмах май, Ҫӗмӗрлере Ҫӗнӗ ҫулӑн тӗп чӑрӑшне раштав уй ӑхӗн 1-мӗшӗнче лартнӑ. Вӑл 15 метр ҫӳллӗш.

Чӑваш Енре «Пиротехника» операци иртереҫҫӗ. Инкеклӗ ӗҫсен министерстви тата республикӑри ШӖМ ӗҫченӗсем пиротехника сарнӑ, усӑ курнӑ тата сутнӑ чухне йӗркене пӑсакансене палӑртассипе ҫине тӑраҫҫӗ.

Самантлӑх киленӳ хакла ларма пултарать: ача-пӑча кӑна мар, аслисем те салют тата ытти ҫавӑн йышши хатӗр-хӗтӗрпе шар кураҫҫӗ.

Шупашкар хулинче пиротехника ямалли ятарлӑ вырӑнсене палӑртнӑ. Ун валли 56 лапам уйӑрнӑ. Вӗсем ӑҫтине пӗлес тесен Шупашкар хула администрацийӗн сайтне пӑхмалла.

Тавар туяниччен продукци пахалӑхӗ ҫинчен калакан сертификата ыйтма сӗнеҫҫӗ.

Салют таврашне хваттерсенче тата пӳртре, газ, нефть пӑрӑхӗсем, чукун ҫул ҫывӑхӗнче, пысӑк вольтлӑ электролини кайнӑ ҫӗрте, ҫивитти ҫине хӑпарса, балконтан тата ытти хӑш-пӗр вырӑнта сирпӗтме юрамасть.

Йӗркене пӑсакан уйрӑм ҫынсене 3, должноҫри ҫынсене 15, предприяти-организацисене 200 пин тенкӗ таран штрафлама юрать.

Ачасем Ҫӗнӗ ҫул уявӗнче асамлӑх кӗтеҫҫӗ. Уйрӑмах – ашшӗ-амӑшӗн хӳттисер юлнӑ тӑлӑхсем. Вӗсене савӑнӑҫ парнелес килет-и? Эппин, Ҫӗнӗ ҫул каникулӗнче вӗсене хӑвӑр ҫемьене вӑхӑтлӑха та пулин илӗр.

Ача ҫурчӗсенче, интернатсенче, реабилитаци центрӗсенче пурӑнакан шӑпӑрлансем ҫемье ӑшшине туясшӑн. Вӗсене каникул вӑхӑтӗнче ҫемьене вӑхӑтлӑха илме май пур.

Тӑлӑха ҫемьене илес тесен хӑш-пӗр документ хатӗрлемелле. Паспорт копийӗ, судпа айӑпланманнине ӗнентерекен справка (ӑна шалти ӗҫсен органӗсем параҫҫӗ), инфекци чирӗсем, наркомани, токсикомани, алкоголизм, психика чирӗсем ҫуккине ӗнентерекен 164/у-96 форматлӑ справка (ӑна сиплевпе профилактика учрежденийӗнче илмелле) кирлӗ пулӗҫ.

Вӑрнар районӗнче пурӑнакан икӗ арҫын Ҫӗнӗ ҫул уявне хатӗрленме тытӑннӑ ахӑртнех. Хайхискерсем вӑрмана кайса чӑрӑш касса килнӗ. Анчах ҫул ҫинче вӗсене ҫул-йӗр инспекторӗсем тытса чарнӑ, чӑрӑш-качки полици уйрӑмне илсе ҫитернӗ.

Йӗрке хуралҫисемпе вӑрман хуҫалӑхӗн ӗҫченӗсем ҫав икӗ арҫын мӗн чухлӗ тӑкак кӳнине палӑртӗҫ. Кун хыҫҫӑн вӗсене административлӑ майпа явап тыттарӗҫ.

Арҫынсем ӑнлантарнӑ тӑрӑх, вӗсем Ҫӗнӗ ҫула хатӗрленнӗ, ҫавӑнпа чӑрӑш касма кайнӑ. Анчах ку мӗнпе вӗҫленесси пирки шухӑшламан-тӑр.

Ҫӗнӗ ҫул уявне республикӑн тӗп хуламӑр хатӗрленнине сӑнатӑп та пӗр ыйту ҫуралать: нивушлӗ конус евӗрлӗ япала чӑрӑша ылмаштарма пултарать? Ӑҫта пӑхмастӑн — таҫта та конус евӗрлӗ чӑрӑшсем лартса тухнӑ.

Паллах, чӑрӑш йывӑҫҫи конуса аса илтерет. Кӑна хуть те мӗнле вӑрмана кайсан та лайӑх курма пулать. Анчах та чӑрӑш йывӑҫҫин тураттисем пулмалла-ҫке. Унсӑрӑн ӑна йывӑҫ тесе мӗнле калӑн? Ак, сӑмахран, суту-илӳ ҫурчӗ умӗнчи искуственнӑй чӑрӑшах пӑхар. Конус евӗрле-ха ӗнтӗ, анчах та тураттисем курӑннӑран ку япала чӑрӑш мар тесен шухӑш пӗрре те ҫуралмасть.

Конусне чӑн та ӑсталама йӳнӗрех ларать пуль. Ҫавах та унашкал конуссен мӗнле те пулин хӑйнеевӗрлӗхӗ пулмаллах. Тӗслӗхрен, Республика тӳремӗнче вырнаҫтарнӑ тӗп чӑрӑша илме пулать. Кӳлепи енчен ним пахалӑхӗ те ҫук. Анчах та ӑна чӑваш ҫӑлтӑрӗсемпе ӑсталанӑран вӑл питӗ хӑйне май курӑнать, Шупашкарӑн тӗп чӑрӑшӗ пулма тивӗҫлӗ мар тесе калаймӑн.

Тата тепӗр япала — тӗп хуларан чӑн-чӑн чӑрӑшсем ҫухала пуҫларӗҫ. Маларах эп сӑнанӑ тӑрӑх чӑн-чӑн чӑрӑшсене ытларах лартатчӗҫ.

Малалла...

Ҫӗнӗ ҫул уявӗнче сӗтел хатӗрлемешкӗн мӗн чухлӗ укҫа тухса каясси пирки эсир, ахӑртнех, хальлӗхе шухӑшламан-ха. Сирӗншӗн тӑкака Росстат шутланӑ. Кӑҫал Чӑваш Ен ҫыннисен уяв сӗтелӗ хатӗрлес тесен 5,3 пин тенкӗ кӑларса хумалла.

Чӑваш Енре пурӑнакан тӑватӑ ҫынран тӑракан ҫемьен уяв сӗтелӗ ҫулталӑкра 2,15 процент хакланнӑ. Пирӗн республика танлаштарӑмра 71-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Атӑлҫи федераци округӗнчи регионсене илес тӗк, Киров, Пенза, Ӗренпур облаҫӗсенче, Тутарстанра, Мари Элта, Мӑкшӑ Республикинче, Чӑваш Енрипе танлаштарсан, уяв сӗтелӗ йӳнӗрех кайса ларӗ.

Уяв сӗтелӗ йышне мӗн кӗрет-ха? «Кӗрӗк айӗнчи сельдь», «Оливье» салатсем, лосось йышши пулӑсен вӑлчи, аш, торт, пулӑ, улма-ҫырла, пахча ҫимӗҫ, эрех, коньяк, хӗрлӗ эрех тата ыттисем кӗреҫҫӗ. Пӗтӗмпе списокра – 29 пункт.

«Оливье» тата «Кӗрӗк айӗнчи сельдь» салатсем миҫе тенке кайса ларассине те шутланӑ Росстат: 261,67 тата 130,44 тенкӗ.

Ҫӗнӗ ҫул ҫывхарнӑ май Шупашкар хули илемленсех пырать. Нумаях пулмасть хулара шурӑ тӗслӗ чӑрӑш лартнӑ. Ӑна кӳлмекре арҫынсен мӑнастирӗнчен инҫех мар вырнаҫтарнӑ.

Шупашкар хула администрацийӗ шурӑ чӑрӑш ҫитес вӑхӑтра тата илемленессе шантарать. Ӑна мӗнпе те пулин капӑрлатма палӑртнӑ.

Сӑмах май, хулара темиҫе вырӑнта чӑрӑшсем лартӗҫ. Республика тӳремӗнчи тӗп чӑрӑш ҫӑлтӑрӗсене нумаях пулмасть ҫутнине сайтра пӗлтернӗччӗ. Хӗрлӗ тӳремре те Ҫӗнӗ ҫул «чиперкки» пулӗ. Ӑна пуҫтарнӑ ӗнтӗ, кӗҫех капӑрлатса пӗтерӗҫ.

«Мир Луксор» кинотеатр умӗнче те чӑрӑш тавра вӑйӑ картине тӑма май пулӗ. Ӑна пӗр банк вырнаҫтарӗ. Ҫав банках Хӗрлӗ тӳремре 6 метр диаметрлӑ Ҫӗнӗ ҫул хӑмпи вырнаҫтарӗ.

Чӑваш Енри тӳре-шара Украинӑри Донецк тата Луганск облаҫӗсенчи ачасене Ҫӗнӗ ҫул уявӗпе саламласшӑн. Вӗсем валли пылак парне туянмашкӑн укҫа пухнӑ ӗнтӗ.

Кунашкал акцие республикӑра кӑҫалхипе тӑваттӑмӗш хут йӗркелеҫҫӗ. Министерствӑсенче тата ытти учрежденире ӗҫлекен ҫынсем пылак кучченеҫ туянмашкӑн укҫа-тенкӗ пухнӑ. Кӗске вӑхӑтрах 1 миллион та 80 пин тенкӗ пуҫтарӑннӑ.

Ку укҫапа 5 пин пылак кучченеҫ туянма пулать. ЧР Ӗҫлев министерствипе ИӖМ укҫа пуринчен те ытларах пухнӑ-мӗн. Тӗнче тетелӗнче хӑшӗ-пӗри хыпарланӑ тӑрӑх, ахаль тӳре-шара 200 тенкӗ панӑ.

Ҫак кунсенче гуманитари пулӑшӑвне Ногинск хулине янӑ, унтан парнесене Украинӑна ӑсатӗҫ.

Паян календарьпе — хӗллен пӗрремӗш кунӗ. Ҫӗнӗ ҫулччен вӑхӑт нумаях юлмарӗ. Шупашкар капӑрланма тытӑннӑ ӗнтӗ. Паян Республика тӳремне лартнӑ тӗп чӑрӑш йӑлтӑр-ялтӑр йӑлкӑшма пуҫланӑ.

Малашне кашни кун тавралӑх тӗттӗмленсен чӑрӑш ҫинчи 60 ҫӑлтӑр ҫутатма тытӑнӗ. Вӗсене, тӗрлӗ калӑпӑшлӑскерсене, наци эрешӗ евӗр тунӑ.

Шупашкар хула администрацийӗн культура тата туризм аталанӑвӗн управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, паян хулари Ҫӗнӗ ҫул капӑрлӑхӗсене вырнаҫтарса пӗтермелле пулнӑ. Республика тӳремӗнчи тӗп чӑрӑш ҫитес ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн вӗҫӗччен ларӗ.

Аса илтерер: пӗлтӗр чӑрӑша савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура ҫутнӑ. Ун чухне Шупашкар анлӑ сарӑлнӑ «Манекен челлендж» флешмоба хутшӑннӑ. Ун чухне акцие 350 ытла ҫын хутшӑннӑ.

Ачасем Хӗл Мучи пуррине ӗненеҫҫӗ. Унпа калаҫма пулать-и? Паллах! Тӗнче тетелӗнчи пӗр блог йӗркелӳҫисем пӗчӗккисем валли Ҫӗнӗ ҫул парни хатӗрленӗ. Ачасем телефонпа шӑнкӑравласа Хӗл Мучипе калаҫма пултараҫҫӗ.

Блог йӗркелӳҫисем Раҫҫейре пурӑнакансене темиҫе телефон номерӗ сӗннӗ. Вӗсемпе шӑнкӑравласан телефон кӗпҫине Хӗл Мучи тытать, ача унпа калаҫма пултарать. Чӑн-чӑн Хӗл Мучи мар паллах. Ун вырӑнне автоответчик пулӗ, вӑл ачана ыйтусене хуравлама май туса парса пӗчӗк тӑхтавсемпе калаҫӗ.

Пур номерпе те тӳлевсӗрех шӑнкӑравлама пулать. Списокра сирӗн хула ҫук тӑк кирек хӑш номерпе те шӑнкӑравлама май пур. Анчах ун чухне укҫа тӳлеме тивет.

Списокра – 50 ытла хула. Телее, вӗсен йышӗнче Шупашкар пур. Телефон номерӗ: +7(835)223-86-82.